Những sự giúp đỡ về tinh thần đóng vai trò rất quan trọng cho một mối quan hệ bền vững và một trạng thái tâm lý khoẻ mạnh. Theo tổ chức Mind tại Anh, bạn nên tìm tới sự trợ giúp về tinh thần khi:
- Cảm thấy thường xuyên lo lắng và bất an
- Cảm thấy khó tận hưởng được cuộc sống của mình
- Có những suy nghĩ và cảm xúc mà bản thân không thể đương đầu được một mình, gây ảnh hưởng tới cuộc sống thường ngày
- Đôi lúc bạn không cần phải cảm nhận được một triệu chứng hay dấu hiệu cụ thể thì mới phải đi tìm sự trợ giúp, hãy tìm trợ giúp bất cứ khi nào mình cần. [4]
Theo nghiên cứu của Grav và cộng sự năm 2011, việc nhận được sự hỗ trợ cần thiết về tinh thần đã giúp giảm thiểu các triệu chứng trầm cảm và lo âu ở những người tham gia [2]. Việc có nhiều mối quan hệ có thể giúp đỡ mình cũng có tác động tới sức khoẻ thể lý, khi nghiên cứu của Cohen và Janicki-Deverts (2009) chỉ ra rằng những người có nhiều mối quan hệ giúp đỡ sẽ sống lâu hơn và ít khả năng mắc những chứng bệnh liên quan tới suy giảm khả năng nhận thức. Đặc biệt, trong thời gian đại dịch COVID-19 vừa qua, tầm quan trọng của việc tìm kiếm sự giúp đỡ lại càng được nhấn mạnh khi một loạt nghiên cứu cho thấy việc thiếu đi sự hỗ trợ bên ngoài làm gia tăng khả năng mắc trầm cảm, lo âu và những vấn đề về tinh thần khác [1].
Vậy bạn có thể tìm sự trợ giúp từ những đâu?
Yếu tố đầu tiên bạn có thể cân nhắc là tìm sự trợ giúp ở những người hiểu bạn và bạn có thể tin tưởng. Bạn có thể lựa chọn một thời điểm thích hợp để mở lòng và nói rõ về điều cụ thể họ có thể giúp được cho mình, vì những người ấy có thể bạn sự lắng nghe, đồng cảm và những sự san sẻ cảm xúc cần thiết, dựa trên góc nhìn của một người đã đồng hành từ lâu và có những am hiểu nhất định về bạn. Hoặc đơn giản hơn, họ có thể nấu cho bạn một bữa ăn, giúp bạn dọn dẹp phòng, hoặc xử lí những công việc mà bạn chưa hoàn thành được. Hãy thành thật và cho họ những thông tin cần thiết để họ hiểu được vấn đề bạn đang gặp phải, đồng thời chỉ ra rõ ràng rằng bạn cần gì từ họ. Bạn cũng có thể khuyến khích họ tìm hiểu thêm về các biểu hiện và cách xử lý trường hợp của bạn. Đồng thời, bạn cũng hãy cho họ thời gian để hiểu hết về câu chuyện của bạn, cũng như nhắn nhủ họ chăm sóc tốt cho cả chính mình, bởi việc cùng nhau san sẻ và vượt qua một vấn đề tâm lý sẽ cần nhiều thời gian và cố gắng của cả hai.
Bạn có thể tìm sự hỗ trợ về tinh thần từ những người thân thiết (Ảnh: A better imagine)
Đối với những trường hợp phức tạp hơn, chỉ đơn thuần là sự lắng nghe, an ủi và khuyên nhủ là chưa đủ. Khi ấy bạn sẽ muốn tìm tới sự trợ giúp của một chuyên viên tham vấn tâm lý, có đủ chuyên môn và kỹ năng để làm việc với vấn đề của bạn ở một tầng sâu hơn và đưa ra những phương pháp can thiệp cần thiết. Chuyên viên tham vấn sẽ hỏi thăm, lắng nghe về tình hình của bạn và gợi ý cho bạn những phương pháp hoặc khung làm việc có thể được thực hiện để tháo gỡ khúc mắc về tinh thần của bạn. Nếu trường hợp của bạn cần phải gặp một bác sĩ tâm thần ở bệnh viện để đưa ra chẩn đoán sâu hơn và sử dụng thuốc, chuyên gia cũng sẽ để cho bạn biết. Bạn cũng cần phải xác định rõ nhu cầu và mục tiêu mình muốn đạt được sau quá trình làm việc với chuyên gia. Nhưng nếu bản thân bạn chưa thể xác định được ngay, chuyên gia sẽ đồng hành và làm việc cùng bạn để dần làm rõ ra được.
Các chuyên viên tham vấn và bác sĩ tâm thần sẽ hỗ trợ những tình huống phức tạp hơn. (Ảnh: Verywell Mind)
Sẽ hơi khó khăn một chút để mở lòng với một người mà bạn không quen biết từ trước. Nhưng hầu hết các bác sĩ tâm thần và chuyên gia tâm lý đều có bằng thạc sĩ chuyên ngành tâm lý trở lên, vì vậy mà việc thấu hiểu, kiên nhẫn và tạo ra một môi trường an toàn cho bạn là những kỹ năng cần thiết mà họ đã được đào tạo. Hầu hết các cơ sở của chuyên gia tâm lý sẽ tạo điều kiện để bạn kết nối với họ rất dễ dàng, thường là qua số điện thoại, email, website hoặc mạng xã hội. Hãy chuẩn bị những gì mình cần nói và đừng ngần ngại liên lạc với họ bất cứ khi nào bạn cần. Bạn cũng nên dành thời gian tìm hiểu về những chuyên gia mình quan tâm và xem xét về thế mạnh chuyên môn, thâm niên làm việc và phong cách làm việc của họ để đảm bảo rằng đây là người hỗ trợ phù hợp cho mình.
Ngoài ra, các tổng đài/ đường dây nóng hỗ trợ cũng là sự lựa chọn tiện lợi và tức thì nếu bạn cần một nơi để chia sẻ gánh nặng tâm sự ngay lập tức. Bất kỳ lúc nào, bạn chỉ cần nhấc máy và gọi, ở phía sau đường dây sẽ luôn có người trực để giúp đỡ bạn. Một số đường dây nóng bạn có thể tìm hiểu bao gồm:
- Tổng đài 1900 1267
- Đường dây nóng BlueBlue: 1900 9204 (bấm phím 3)
- Đường dây nóng Ngày Mai: 0963061414
Các đường dây nóng hỗ trợ sức khoẻ tâm thần ngày càng phổ biến (Ảnh: ButterflyMX)
Ngoài ra, nhiều tổ chức khám, can thiệp và hỗ trợ các vấn đề về sức khỏe tâm thần cũng đã xuất hiện. Thông tin về các cơ sở này có thể tìm thấy trong danh sách của Đơn vị nghiên cứu lâm sàng đại học Oxford tại Việt Nam – OUCRU. Mỗi cơ sở và tổ chức sẽ có những sự khác biệt về hình thức hỗ trợ và chi phí, vì vậy bạn nên tìm hiểu kĩ để đưa ra lựa chọn phù hợp nhất với bản thân.
Tài liệu tham khảo
[1] Bjørlykhaug, K. I., Karlsson, B., Hesook, S. K., & Kleppe, L. C. (2022). Social support and recovery from mental health problems: A scoping review. Nordic social work research, 12(5), 666-697.
[2] Grav, S., Hellzèn, O., Romild, U. and Stordal, E. (2012), Association between social support and depression in the general population: the HUNT study, a cross-sectional survey. Journal of Clinical Nursing, 21: 111-120. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2011.03868.x
[3] Hou, T., Zhang, T., Cai, W., Song, X., Chen, A., Deng, G., & Ni, C. (2020). Social support and mental health among health care workers during Coronavirus Disease 2019 outbreak: A moderated mediation model. Plos one, 15(5), e0233831.
[4] Mind. (2024). Seeking help for a mental health problem. https://www.mind.org.uk/information-support/guides-to-support-and-services/seeking-help-for-a-mental-health-problem/where-to-start/
[5] Very Well Mind (2023). How social support contribute to psychological health. Social Psychology. https://www.verywellmind.com/social-support-for-psychological-health-4119970#citation-2
[6] Qi, M., Zhou, S. J., Guo, Z. C., Zhang, L. G., Min, H. J., Li, X. M., & Chen, J. X. (2020). The effect of social support on mental health in Chinese adolescents during the outbreak of COVID-19. Journal of Adolescent Health, 67(4), 514-518.